Na een korte pauze volgt er nu weer een serie tips voor het spelen van jazz en improvisatie op accordeon. In de komende nieuwsbrieven volgen vijf tips om het belangrijkste principe van improviseren te leren: het maken van spanning en ontspanning, van onderweg zijn om thuis weer aan te komen.

In improvisatie wordt er vaak uitgegaan van veel theorie, veel regeltjes en daarop weer veel uitzonderingen. Al deze theorie levert wat op, daardoor kunnen we begrijpen en communiceren wat we doen (of anderen hebben gedaan), maar loopt ook helemaal voorbij aan het feit dat een improvisatie begint bij ‘gewoon doen’. Maar wat is dat dan?

Ten eerste je oren volgen! Klinkt iets goed, dan klinkt het goed. En je hoeft niet eens altijd te weten waarom, als je het maar kunt toepassen. Ten tweede is improvisatie geen wetmatigheid; je kunt regels ervoor opstellen, maar er zijn ook uitzonderingen. En de regels verschillen per muziekstijl – improvisatie is niet alleen een jazz-aangelegenheid, maar wordt in vrijwel alle volksstijlen gebruikt en zelfs de klassieke muziektraditie zit er vol mee.

Persoonlijk ga ik uit van een ecologisch principe: als improvisator probeer ik te navigeren in een landschap. En alles wat op mijn pad komt, beschouw ik als een mogelijkheid voor actie. Niet meer en niet minder. Een optie waarbij ik de keuze maak of ik die mooi vind of niet. Vrij, zonder regels. Maar waar baseer je dat dan op? En wanneer oordeel je?

Tijdens het spelen volg je je oren en je kennis. Na het spelen oordeel je pas. Bij voorkeur vanuit een opname, omdat je dan wat meer afstand kunt nemen. Praktische tip: begin met het spelen van een G7-akkoord en C-akkoord (in lange tonen of een vast ritme, bv 2 maten per akkoord) en speel daar wat melodieën op. Luister naar waar de akkoorden je naartoe brengen en probeer de melodie te laten volgen. Vervolgens geef je jezelf steeds één opdracht. Bijvoorbeeld: speel staccato, of legato, snelle lijnen of lange lijnen, gebruik veel rusten, gebruik een bepaald ritme, gebruik opmaten, gebruik steeds een andere begintoon etc. Alles wat muzikaal is, alles wat je tegenkomt in je bladmuziek aan adviezen of elementen kun je gebruiken. Zo bouw je aan een repertoire van mogelijkheden, van kennis en ervaring.

De komende tips borduren voort op deze eerste oefening.